Alleenstaand moederschap-Vader en moeder in één

Alleenstaand moederschap

Over de dunne lijn tussen verbondenheid en eigenheid.

Men spreekt van een eenoudergezin wanneer slechts één van de ouders de dagelijkse zorg en opvoeding van het kind op zich neemt. Maar als dat gezin slechts uit één ouder en één kind bestaat, vraag ik me af: is er dan nog wel sprake van een gezin?

In zo’n situatie ontbreekt namelijk vaak de gezinsdynamiek — die subtiele wisselwerking tussen gezinsleden, waarin iedereen elkaar beïnvloedt. Bij één ouder en één kind is er vooral sprake van een één-op-één relatie, zeker als de andere ouder geen actieve rol meer speelt.

Vader en moeder in één: kan dat wel?

Ik hoor alleenstaande moeders vaak vertwijfeld zeggen: “Ik probeer voor mijn kind vader én moeder tegelijk te zijn.” Maar eerlijk gezegd: dat is onmogelijk.
Je kunt wel de dubbele taken op je nemen, maar dat maakt je nog geen vader. De vaderrol is een unieke biologische, emotionele en psychologische positie — die niet zomaar te vervangen of te integreren is in het alleenstaand moederschap.

Gezinsdynamiek in een eenoudergezin

De officiële definitie van gezinsdynamiek luidt: “De leden van het gezin die elkaar beïnvloeden.”
Als je dat in een bredere context plaatst, kun je je afvragen: is er nog wel sprake van echte dynamiek als het gezin slechts uit één ouder en één kind bestaat?

In deze situatie loert een ander gevaar: het risico van een symbiotische relatie.

De symbiotische relatie tussen ouder en kind

Bij een langdurige en nauwe één-op-één relatie ontstaat er vaak een sterke wederzijdse afhankelijkheid. Dat voelt soms intens en liefdevol, maar vormt ook een bedreiging voor de ontwikkeling van de individuele identiteit van het kind.

Het risico is dat het kind de identiteit van de ouder overneemt of zich te veel aanpast aan haar behoeften. Wat begint als liefdevolle nabijheid, kan ongemerkt veranderen in een symbiose die groei belemmert.

Met de kennis van nu

Hoewel ik vanaf het begin wist dat het gemis van een vader invloed zou hebben op de ontwikkeling van mijn dochter, begrijp ik pas sinds kort welke impact het écht had.

Het ontbreken van die belangrijke persoon in haar jeugd heeft onze symbiotische relatie in de hand gewerkt. En hoewel ik destijds niet wist wat dat was, voelde zo’n intense band aangenaam en hecht. Het gaf mij kracht en energie om alles aan te kunnen. Zij werd mijn anker, de bron van mijn bestaan.

Maar die onverwoestbare band had ook een keerzijde.

Referentiekaders en identiteit

Een kind ziet de wereld de eerste tien jaar van zijn leven door de ogen van zijn ouders.
Bij een fulltime alleenstaande moeder levert dat vanzelf een beperkte horizon op. Daarna heeft een kind andere mensen nodig om zich aan te spiegelen, om zijn eigen identiteit te vormen.

Als dat netwerk klein is en er weinig familie of andere volwassenen in beeld zijn, wordt dat lastig. Het kind blijft de wereld dan te veel door de ogen van zijn moeder zien — en neemt onbewust haar identiteit over.

Zo kan het gebeuren dat een jongvolwassene, eenmaal op eigen benen, niet goed weet wie hij of zij eigenlijk is. Die gebrekkige identiteit kan weer leiden tot (relationele) problemen en een gevoel van leegte.

Voorkomen is beter dan genezen

Ik deel dit uit eigen ervaring, omdat het er zo ongemerkt in kan sluipen.
De liefde voor je kind is zó groot, dat je niet altijd ziet waar de grenzen vervagen. Maar het kan grote gevolgen hebben voor de ontwikkeling van je kind — en dat wil geen enkele moeder.

Met de kennis van nu weet ik:

dat moederliefde alléén niet voldoende is voor de ontwikkeling van je kind. Het heeft meer referenties nodig om zijn/haar kaders te bepalen en uit te groeien tot een stabiel volwassen mens.

Blijf op de hoogte van nieuwe Blogs

Schrijf je hier in en dan mis je niks

Volg mij op de socials